Στα πλαίσια της γενικότερης αντιλαϊκής και αντιεκπαιδευτικής πολιτικής, που με ή χωρίς κρίση φορτώνεται στις πλάτες των εργαζομένων και φυσικά η καπιταλιστική κρίση την επιτείνει, δεν είχαμε και δεν έχουμε καμία αυταπάτη ότι η Προσχολική Αγωγή (ΠΑ) θα μπορούσε να αποτελέσει όαση. Οι κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και η σημερινή ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, πιστές στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και του ΟΟΣΑ, τσακίζουν τους εργαζόμενους και προσαρμόζουν το εκπαιδευτικό σύστημα, από το Νηπιαγωγείο ως το Πανεπιστήμιο, να παράγει τους αυριανούς φτηνούς ευέλικτους εργαζόμενους.
Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα αντιπαλεύει αυτήν την πολιτική και παλεύει αταλάντευτα για μόρφωση, δουλειά και ζωή με δικαιώματα.
Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,
Είναι γνωστό ότι η προσχολική ηλικία είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανθρώπου. Σε αυτή μπαίνουν οι βάσεις για όλα τα επίπεδα (κοινωνικό, συναισθηματικό, βουλητικό, νοητικό κ.τ.λ Καθ’ όλη τη διάρκειά της η εξέλιξη του παιδιού είναι αλματώδης καθώς συντελούνται οι καταπληκτικότερες μεταμορφώσεις, που δύσκολα μπορεί να τις συλλάβει ο ανθρώπινος νους.
Ο Λέων Τολστόι λέει χαρακτηριστικά «Μήπως δεν απόκτησα τότε όλα εκείνα, που είναι τώρα η ζωή μου; Και απέκτησα τότε τόσα πολλά, τόσο γρήγορα. Από την ηλικία του πεντάχρονου ως τη σημερινή μόνο ένα βήμα».
Ο σημαντικός ρόλος της προσχολικής ηλικίας συνίσταται στη αφομοίωση ορισμένων γενικών ανθρώπινων γνώσεων και ικανοτήτων και ψυχικών ιδιοτήτων, που είναι απαραίτητες για τη ζωή και την κοινωνία. Τέτοιες ικανότητες αφορούν στην κατάκτηση του λόγου, στην ανάπτυξη της ικανότητας προσανατολισμού και κατάκτησης του χώρου και του χρόνου, των ανθρώπινων μορφών αντίληψης, νόησης και φαντασίας, την πρωταρχική επαφή με έργα τέχνης, τη διαμόρφωση αμοιβαίων σχέσεων με τους άλλους ανθρώπους και την κοινωνικοποίηση του. Τέλος, σε αυτό το χρόνο συντελείται η ποιοτική προετοιμασία και η δημιουργία προϋποθέσεων για την ένταξη του παιδιού στη σχολική τάξη και την επιτυχή του μαθησιακή πορεία.
Η Προσχολική Αγωγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Αναφερόμενοι στην ΠΑ στην ΕΕ στεκόμαστε στα ίδια τα στοιχεία που δίνει η έκθεση του Δικτύου Ευρυδίκη του 2013 για την Προσχολική Αγωγή σε επίπεδο ΕΕ των 28. Έτσι, σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, από τα 32.000.000 παιδιά προσχολικής ηλικίας (0 – 6 ετών) το 25%, δηλαδή το 1 στα 4, ζουν στο όριο της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Μάλιστα, για την Ελλάδα, την Κροατία, την Ιταλία, την Ουγγαρία και την Αγγλία το ποσοστό ξεπερνά το 30%. Το 11,2% των οικογενειών, με παιδιά σε αυτή την ηλικία, δεν έχει ούτε έναν εργαζόμενο.
Πρέπει να πούμε ότι μόνο σε 5 από τις 28 χώρες αναγνωρίζεται το δικαίωμα να εγγραφούν σε κάποιο Κέντρο Προσχολικής Αγωγής, από τη μικρή τους ηλικία, όμως δεν παρέχεται δωρεάν και οι γονείς πληρώνουν μέχρι και την υποχρεωτική εκπαίδευση. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζεται ως υποχρεωτικό το ένα έτος, πριν από την είσοδό τους στο σχολείο και συνήθως παρέχεται δωρεάν. Το ποσοστό συμμετοχής των παιδιών κάτω των τριών χρόνων, με βάση το μέσο όρο, είναι στο 15%, μετά τα τρία χρόνια φτάνει το 50%, ανεβαίνει τα δύο τελευταία χρόνια και προσεγγίζει την καθολικότητα στο τελευταίο έτος. Φυσικά, ακόμα και σε αυτά τα χαμηλά ποσοστά συνυπάρχει ο ιδιωτικός τομέας με τον δημόσιο.
Σύμφωνα, πάντως με τα στοιχεία της EUROSTAT, συνολικά στο μέσο όρο, οι γονείς πληρώνουν το 14.4% του κόστους της παρεχόμενης Προσχολικής Αγωγής, για όλες τις ηλικίες. Στη Δανία το ποσοστό αγγίζει το 25% και σε Γερμανία, Ισπανία, Κύπρο, Αυστρία, Πολωνία, Σλοβενία, και Ισλανδία είναι πάνω από το 20% των λειτουργικών εξόδων.
Τα στοιχεία που παραθέτονται, παρά τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν στα εθνικά συστήματα επιβεβαιώνουν την ταξικότητα αυτής της πολιτικής, την ενιαία στρατηγική τους στόχευση, που αφορά τον αποκλεισμό εκατομμυρίων παιδιών από την Προσχολική Αγωγή, είτε επειδή το δίκτυο των δημόσιων δομών είναι περιορισμένο είτε επειδή ο ιδιωτικός τομέας είναι απαγορευτικός και πολυδάπανος για ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων, των λαϊκών οικογενειών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, των λειψών αλλά και ιδιωτικοποιημένων δομών, έρχεται να προστεθεί α) και το στοιχείο της παρεχόμενης αγωγής και εκπαίδευσης στην προσχολική ηλικία και αφορά σε ζητήματα εκπαίδευσης του προσωπικού, της αναλογίας παιδαγωγού/παιδιών, αλλά και β) το περιεχόμενο παρέμβασης και τα αναλυτικά προγράμματα.
Η κατάσταση της Προσχολικής Αγωγής στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, τα νούμερα που αποτυπώνουν την κρατική παρέμβαση στον τομέα αυτό δείχνουν την εικόνα της υποβάθμισης και του αποκλεισμού χιλιάδων παιδιών από το δικαίωμα και την ανάγκη να εντάσσονται από νωρίς σε δομές Προσχολικής Αγωγής. Θέλοντας να το δούμε συνολικά για τα παιδιά αυτής της ηλικίας, μόλις το 15-20% των παιδιών κάτω των τριών χρόνων πηγαίνει σε κάποια προσχολική δομή. Από τα τρία χρόνια το ποσοστό αυξάνεται, αλλά αγγίζει την καθολικότητα μόνο στο τελευταίο έτος (5 χρόνων) της νηπιακής ηλικίας που θεωρείται υποχρεωτικό για φοίτηση στο Νηπιαγωγείο. Ακόμα και για τα προνήπια, ένα σημαντικό ποσοστό, πάνω από 25%, δε φοιτά ούτε σε Νηπιαγωγείο ούτε σε παιδικό σταθμό. Και τα ποσοστά αυτά αφορούν το σύνολο των δομών, δημόσιων και ιδιωτικών.
Σε αυτό το ελλιπέστατο δίκτυο δομών, έρχεται να προστεθεί η ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας και η εντατικοποίηση των συνθηκών. Για τις/τους Νηπιαγωγούς έχει δρομολογηθεί αυτή η εργασιακή σχέση-λάστιχο καθώς οι διορισμοί είναι μηδενικοί, δεν προβλέπονται στον άμεσο σχεδιασμό της κυβέρνησης, με πρόσφατα ψηφισμένη τροπολογία για συνέχιση της αδιοριστίας μέχρι το 2019, πιστοί στις κατευθύνσεις της ΕΕ που προωθεί την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων με πάρα πολλούς τρόπου και μέσω ΕΣΠΑ και στις δεσμεύσεις του 3ου μνημονίου που ψήφισαν, για εξορθολογισμό και μείωση του κόστους της εκπαίδευσης. Ο θεσμός της αναπλήρωσης αγγίζει το 20% και τείνει να γενικευτεί. Άλλωστε, οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί συμφέρουν περισσότερο γιατί έχουν ελάχιστα δικαιώματα, κομμένα και ραμμένα στα μέτρα του δημοσιονομικού πλαισίου, όπως ακριβώς έχει οριστεί από κυβέρνηση, ΕΕ και ΔΝΤ.
Βέβαια ο ΣΕΒ σε πρόσφατη παρέμβασή του με τις 12 προτάσεις για την Παιδεία ζητάει ακόμα λιγότερους μισθούς και δικαιώματα και υπενθυμίζει στα αστικά κόμματα, που ψήφισαν το 3ο μνημόνιο και προσκυνούν την ΕΕ, ότι πρέπει να προχωρήσουν σε νέα ανάλογα μέτρα. Άλλωστε αυτά είναι τα μέτρα και τα αντίμετρα της 2ης αξιολόγησης που κλείνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες τα τμήματα είναι πολυάριθμα, σε όλο το φάσμα της προσχολικής ηλικίας. Σε ηλικίες μάλιστα που η κοινωνικοποίηση, η ομαλή προσαρμογή, η κατάλληλη παιδαγωγική παρέμβαση προϋποθέτει ολιγάριθμα τμήματα για να μπορέσει η/ο παιδαγωγός να αφουγκραστεί τις ατομικές ανάγκες, τη δυναμική που συνθέτει η ομάδα, και να μπορέσει να υλοποιήσει το γενικό σχεδιασμό.
Επιπλέον, το παιδαγωγικό έργο αναστέλλεται καθημερινά, καθώς πλέον έχουν πολλαπλασιαστεί οι περιπτώσεις των παιδιών που χρήζουν ειδικής παιδαγωγικής στήριξης. Οι δομές πρώιμης διάγνωσης είναι ελάχιστες, ενώ αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για το σχεδιασμό της παρέμβασης και την παροχή υποστηρικτικού πλαισίου από τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού με ειδικές ανάγκες. Για τα ΚΕΔΔΥ η αναμονή είναι μεγάλη και ακόμα και όταν βγει κάποια γνωμάτευση-διάγνωση είναι ελάχιστες οι δομές της ειδικής εκπαίδευσης, όπως τα ειδικά νηπιαγωγεία, τα τμήματα ένταξης, για να ενταχθούν τα παιδιά κ.τ.λ. Ενώ η παράλληλη στήριξη φτάνει στα νηπιαγωγεία με μεγάλη καθυστέρηση και δεν καλύπτονται ούτε οι μισές από τις «βεβαιωμένες» ανάγκες. Μάλιστα με την τελευταία τροπολογία που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κωδικοποιούνται όλα εκείνα των άρθρα της υφιστάμενης νομοθεσίας για την Ειδική Αγωγή από το 2008 έως το 2016, τα οποία έχουν επιφέρει και καταστροφικές συνέπειες στην εκπαίδευση των παιδιών ΑμΕΑ και καταπάτηση των δικαιωμάτων των Εκπαιδευτικών Ειδική Αγωγής, του ΕΕΠ και ΕΒΠ (αναπλήρωση, ωρομισθία, άδειες, μόρια κ.ά.), ενώ δίνεται επιπλέον η δυνατότητα στον εκάστοτε Υπουργό Παιδείας να διαμορφώνει κατά το δοκούν τις «ανάγκες» στην ΕΑΕ, τα κριτήρια προσλήψεων και τις ίδιες τις προσλήψεις, πράγμα που ήδη κάνει με την πρόσφατη Υπουργική Απόφαση που προωθεί η οποία ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων.
Αγωνιούμε, με αυτή την κατάσταση, γιατί είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι όσο πιο πρώιμα, έγκαιρα και επιστημονικά γίνει η «ειδική» παρέμβαση τόσο καλύτερα είναι και τα αποτελέσματα για το κάθε παιδί. Καθημερινά, λοιπόν αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο, μη τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά, να καταδικάζονται, και να οδηγούνται στο περιθώριο εφόσον δεν έχουν και την κατάλληλη «στήριξη». Και το τραγικό είναι ότι η επιστήμη έχει δώσει απαντήσεις, το επιστημονικό δυναμικό υπάρχει, τα τεχνικά υποστηρίγματα για κινητικές ή άλλου είδους αναπηρίες έχουν εξελιχθεί αλλά δυστυχώς η απόκτηση τους είναι πολυτέλεια για την συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών. Είναι προνόμιο των λίγων που μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος τους. Και αυτό είναι αποτέλεσμα μιας οικονομίας που θεωρεί τις ανάγκες μας κόστος.
Δίπλα σε όλα αυτά αντιμετωπίζουμε την υποβάθμιση σε λειτουργίες πολύ σημαντικές, όπως η σίτιση και ο ύπνος των παιδιών, που είναι αναγκαίες λειτουργίες για την ισόρροπη ανάπτυξη του παιδιού. Στα μικρότερα παιδιά αυτά εν μέρει καλύπτονται, για τα μεγαλύτερα παιδιά όμως από τη μια το ζήτημα της σίτισης αφορά αποκλειστικά την οικογένεια, ενώ η χαλάρωση (όπου πραγματοποιείται) γίνεται με άθλιο τρόπο σε ράντζα, διαδρόμους, στρώματα εκστρατείας κ.τ.λ.
Επιπλέον, οι αύλειοι χώροι δεν ανταποκρίνονται στις σωματικές αναπτυξιακές ανάγκες των παιδιών. Για παράδειγμα πόσα νηπιαγωγεία έχουν μεγάλους αύλειους χώρους, με όργανα παιχνιδιού (ισορροπίας, ενδυνάμωσης, σκαρφαλώματος, κ.τ.λ. ) Ίσως και κανένα. Πόσα έχουν τη δυνατότητα να φτιάξουν τον κήπο τους βάζοντας κηπευτικά, λουλούδια και να τα φροντίζουν τα παιδιά; Και αυτές οι λειτουργίες δεν είναι δευτερεύουσες, καθώς η ισόρροπη σωματική ανάπτυξη επηρεάζει όλες τους υπόλοιπους τομείς συναισθηματικό, νοητικό κ.τ.λ.
Τέλος, σε σχέση με το περιεχόμενο της παιδαγωγικής παρέμβασης στην προσχολική ηλικία, το νηπιαγωγείο είναι «προθάλαμος» του δημοτικού σχολείου. Φυσικά, είναι κατανοητό και ξεκάθαρο ότι κάθε προηγούμενο στάδιο προετοιμάζει το επόμενο και αυτή η λειτουργία ισχύει και για το εκπαιδευτικό σύστημα. Αν, όμως, αναλογιστούμε ότι η στρατηγική Ε.Ε. και ΟΟΣΑ μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα έχει περιορίσει την εκπαίδευση στη στενή, ληξιπρόθεσμη, χρηστική διαδικασία των δεξιοτήτων, όπως είναι η γραφή, η ανάγνωση, η αρίθμηση, η χρήση υπολογιστών, η εκμάθηση ξένης γλώσσας, επιδιώκει μέσα από ένα στρατηγικό σχεδιασμό, αυτό το πνεύμα να διατρέχει και το νηπιαγωγείο.
Επιδιώκουν και υποτάσσουν τη λειτουργία του νηπιαγωγείου σε μια λογική προετοιμασίας του παιδιού να ανταποκριθεί σε αυτό το μαθησιακό πλαίσιο, με αυτούς τους στόχους. Γι’ αυτό άλλωστε το αναλυτικό μας πρόγραμμα κατά κύριο λόγο ασχολείται με τον «αυθόρμητο» εγγραμματισμό των νηπίων και με δεξιότητες που αποτελούν στρατηγική στόχευση του κεφαλαίου. Εξαφανίζει τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών (αναπτυξιακές, συναισθηματικές, κοινωνικές ακόμα και σωματικές) και τους προετοιμάζει για τις επόμενες βαθμίδες και για την αγορά εργασίας, ως μελλοντικούς εργαζόμενους της κοινωνίας χωρίς απαιτήσεις και διεκδικήσεις.
Στο ασφυκτικό πλαίσιο παρέμβασης στο περιεχόμενο της Προσχολικής Αγωγής η λογική που διαπερνά την εκπαιδευτική διαδικασία περιορίζει το ρόλο του εκπαιδευτικού σε απλό παρατηρητή, κυριαρχεί ο αντιεπιστημονικός διαχωρισμός διδακτικών αντικειμένων και λείπει η στοχευμένη μαθησιακή παρέμβαση. Ο ρόλος της/του νηπιαγωγού υποβιβάζεται, μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα, σε αυτόν του διαμεσολαβητή. Περιορίζεται στο να παρακολουθεί και να καταγράφει, αλλά να μην οργανώνει, να μη σχεδιάζει, παρακολουθώντας πάντα την ομάδα και τις ανάγκες της, αναιρώντας έτσι τον καθοριστικό ρόλο που πρέπει να έχει συνολικά στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού και αυτό δεν αφορά στενά και μόνο τη μαθησιακή διαδικασία.
Και αναρωτιόμαστε τελικά αφορά τους παιδαγωγούς το ζήτημα της αλληλουχίας των γνώσεων, της εξέλιξης από μια απλή προς μια σύνθετη έννοια σε κάθε τομέα, είτε αφορά τα μαθηματικά, είτε αφορά της φυσικές επιστήμες και τα πειράματα; Ή μπορούμε να αφήσουμε τα παιδιά και την πείρα τους να καθορίζει το περιεχόμενο της παρέμβασης, όπως πολλές φορές αναφέρεται στο αναλυτικό πρόγραμμα, γεγονός που είναι αναπαραγωγή της ταξικής κοινωνικής σφραγίδας που φέρει το παιδί μέσα στην τάξη;
Η απάντηση είναι απλή, το εκπαιδευτικό σύστημα, από το Νηπιαγωγείο μέχρι το Πανεπιστήμιο υπηρετεί την ταξική αναπαραγωγή, όχι μόνο μέσα από τη δομή του, την ιδιωτικοοικονομική λειτουργία του, αλλά και από το περιεχόμενό του. Αυτή είναι η κατ’ επίφαση «παιδοκεντρική» αντίληψη του αναλυτικού προγράμματος, που εμείς θα τη λέγαμε σωστότερα «ταξικοκεντρική».
Ο λεγόμενος “Ενιαίος Τύπος Ολοήμερου Νηπιαγωγείου” (ΕΤΟΝ)
Σε λίγο συμπληρώνεται μια σχολική χρονιά από τότε που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε με νομοθετική ρύθμιση στη θεσμοθέτηση του «Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Νηπιαγωγείου» (ΕΤΟΝ), ενώ και κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2015- 2016 είχε προβεί σε ανάλογες ρυθμίσεις και υπουργικές αποφάσεις, που αφορούσαν στη λειτουργία του Νηπιαγωγείου προβλέποντας ως προϋποθέσεις για τη δημιουργία και λειτουργία τμήματος την αύξηση του ελάχιστου αριθμού των νηπίων (από 7 σε 14) καθώς και το ότι οι γονείς του νηπίου να είναι εργαζόμενοι ή να έχουν κάρτα ανεργίας για την εγγραφή του στην ολοήμερη ζώνη του Νηπιαγωγείου. Τα μέτρα αυτά οδήγησαν σε κλείσιμο πολλά τμήματα και πολλά ολοήμερα.
Ακολούθησαν μέσα στον Αύγουστο του 2016 οι ανατροπές στη μέχρι τότε λειτουργία του Νηπιαγωγείου με τις οποίες το Υπ. Παιδείας προχώρησε στην καθιέρωση του «ΕΤΟΝ». Έτσι, παρά τις αντιδράσεις και τις κινητοποιήσεις του γονεϊκού και εκπαιδευτικού κινήματος τα Νηπιαγωγεία από το Σεπτέμβρη λειτουργούν με ένα Βασικό Υποχρεωτικό πρόγραμμα (8.20-13.00) και ένα Προαιρετικό (αν συμπληρώνεται ο απαιτούμενος κάθε φορά αριθμός νηπίων) Ολοήμερο πρόγραμμα (13.00-16.00). Επίσης σε όσα συμπληρώνεται και πάλι ο απαιτούμενος αριθμός νηπίων λειτουργεί και πρωινή ζώνη (7.45-8.20). Έχουμε πλέον ένα «τριζωνικό» Νηπιαγωγείο!
Οι παραπάνω ρυθμίσεις δεν είναι βέβαια ξεκομμένες και ανεξάρτητες από τη γενικότερη αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση με βάση τις κατευθύνσεις ΕΕ και ΟΟΣΑ καθώς και το 3ο μνημόνιο, δηλ. της εξοικονόμησης πόρων και του αυτόματου κόφτη των κοινωνικών δαπανών. Έτσι οι αλλαγές αυτές όχι μόνο δεν κατάφεραν να λύσουν τα χρόνια προβλήματα της υποχρηματοδότησης και των ελλείψεων σε προσωπικό που αντιμετωπίζει η Π.Α. αλλά αντίθετα τα διόγκωσαν και ταυτόχρονα υποβάθμισαν παραπέρα και τα μορφωτικά δικαιώματα των παιδιών και τα εργασιακά δικαιώματα των Νηπιαγωγών.
Πώς λειτουργούν σήμερα τα Νηπιαγωγεία
Οι απαιτήσεις της Π.Α. στην εποχή μας πρέπει να εστιάζονται στην ολόπλευρη διαπαιδαγώγηση των νηπίων με πρόγραμμα που θα έχει ενιαία δομή και περιεχόμενο. Τώρα πια το εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν έχει συνοχή και έχει χαθεί η όποια σύνδεση είχε το πρωινό με το απογευματινό (σε ό,τι αφορά τους παιδαγωγικούς στόχους).
Στο σημερινό ΕΤΟΝ λοιπόν, αρκετά από τα νήπια αποχωρούν στις 13.00 (με τη λήξη δηλαδή του υποχρεωτικού ωραρίου) και όσα παραμένουν στο ολοήμερο προέρχονται από όλα τα τμήματα (συνήθως 2) που λειτουργούν σε μια σχολική μονάδα Νηπιαγωγείου. Αποτελούν το «προαιρετικό» απογευματινό τμήμα χωρίς να έχουν προηγούμενο κοινό διδακτικό περιεχόμενο συνδεδεμένο με τη λειτουργία του πρωινού τμήματος. Η συγκρότηση της απογευματινής ομάδας δεν έχει την απαραίτητη συνοχή για τη συνέχιση του διδακτικού περιεχομένου και ο ελάχιστος χρόνος που απομένει (από το φαγητό και τη χαλάρωση) πρέπει να είναι ξεκομμένη δραστηριότητα από το πρόγραμμα της υπόλοιπης ημέρας. Έτσι η κάθε νηπιαγωγός ή και οι δύο σε μια σχολική μονάδα σχεδιάζουν και οργανώνουν τις δραστηριότητες μόνες χωρίς να συνεργάζεται με τη Νηπιαγωγό του προαιρετικού ολοήμερου τμήματος (ακόμη κι αν οι μαθητές τους παραμένουν ως τις 4μ.μ.).
Οι επιπτώσεις στην εκπαιδευτική διαδικάσια από την εφαρμογή του ΕΤΟΝ
– Το “θεσμοθετημένο” ωράριο των Νηπιαγωγών που είναι ίδιο με των εκπαιδευτικών στα δημοτικά αφορά μόνο 9 τετραθέσια Νηπιαγωγεία σε όλη την Ελλάδα. Άρα, σχεδόν όλες οι Νηπιαγωγοί έχουν, με βάση την Υπουργική Απόφαση του Αυγούστου του 2016, ωράριο που έφτασε «τυπικά» στις 25 ώρες (ενώ στην πραγματικότητα αγγίζει τις 30)!
– Με την εφαρμογή του νέου προγράμματος φαίνεται ξεκάθαρα ότι το υπουργείο έχει στόχο να προχωρήσει σε συμπτύξεις τμημάτων και συγχωνεύσεις Νηπιαγωγείων. Εξάλλου με την αποχώρηση στις 13.00 αρκετές οικογένειες επέλεξαν να παίρνουν τα παιδιά τους νωρίτερα. Στην πραγματικότητα τα προαιρετικά τμήματα λειτουργούν πλέον ως υποστηρικτή δομή, αφού τα παιδιά προετοιμάζονται για το μεσημεριανό τους, τρώνε, χαλαρώνουν και αν είναι τυχερά προλαβαίνουν μισή ή μια δραστηριότητα κάτι που συνεπάγεται και την επιστημονική υποβάθμιση του ρόλου της Νηπιαγωγού που εργάζεται το μεσημέρι.
– Η προϋπόθεση να υπάρχει ο ελάχιστος αριθμός νηπίων (14) για τη λειτουργία ενός τμήματος έχει ήδη εφαρμοστεί σε πολλές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα πολλά τμήματα να κλείσουν. Επιπλέον, πολλά απογευματινά προαιρετικά ολοήμερα τμήματα συμπτύσσονται ή κλείνουν γιατί απαιτείται και δω ορισμένος αριθμός νηπίων. Επίσης, αναστελλόταν η λειτουργία πολλών ολοήμερων τμημάτων καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιά, γιατί η νηπιαγωγός μετακινούνταν για να καλύψει κενό που προέκυπτε σε πρωινό τμήμα. Και όπου δεν εφαρμόστηκαν τα παραπάνω φέτος, μπροστά στις αντιδράσεις του συνδικαλιστικού και γενικότερα του λαϊκού κινήματος, είμαστε υποψιασμένοι ότι στα πλαίσια του «εξορθολογισμού» του κόστους της εκπαίδευσης και της εξοικονόμησης εκπαιδευτικών σύντομα θα αρχίσει. Το γεγονός ότι η ολοήμερη ζώνη του Νηπιαγωγείου είναι προαιρετική σημαίνει ότι το 1/3 των οργανικών θέσεων των Νηπιαγωγών βρίσκεται στον αέρα και προωθείται η κινητικότητά τους στα πλαίσια της κινητικότητας που ήδη υπάρχει και επεκτείνεται παραπέρα σε όλους τους εκπαιδευτικούς και πολύ περισσότερο σε όλους τους δημόσιους υπαλλήλους.
– Η ανύπαρκτη πρώιμη παρέμβαση στα παιδιά πριν φοιτήσουν στο Νηπιαγωγείο δημιουργεί μεγάλα προβλήματα και σε αυτά έρχονται να προστεθούν οι ανύπαρκτες δομές (δηλ. τα τμήματα ένταξης σε όλες τις σχολικές μονάδες) καθώς και οι «άφαντες» ή οι «καθυστερημένες» ή οι «μισές» Παράλληλες Στηρίξεις, που πηγαινοέρχονται από νηπιαγωγείο σε νηπιαγωγείο και έτσι, παρά τη μεγάλη προσπάθεια των συναδελφισσών, δε μπορούν να στηρίξουν ουσιαστικά και αποτελεσματικά τα παιδιά με ειδικές ανάγκες γιατί χρειάζονται μόνιμη ειδική εκπαιδευτικό για να νιώθουν ανασφάλεια.
– Υπερασπιζόμαστε τον αυτοτελή ρόλο του Νηπιαγωγείου που δεν είναι αυτός της στενής και στείρας εκπαίδευσης αλλά της διαπαιδαγώγησης που φυσικά εμπεριέχει εκπαίδευση και πάντα βάζαμε και θα βάζουμε ως μέτρο τις ανάγκες των παιδιών της προσχολικής ηλικίας.
– Διεκδικούμε την ικανοποίηση αιτημάτων που αφορούν στην παραπέρα επέκταση της Προσχολικής Αγωγής, σε όλα τα επίπεδα, στο χρόνο, στις δομές και στην πρόσληψη προσωπικού, έχοντας όμως βαθιά έγνοια και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης Προσχολικής Αγωγής για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και για τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων.
ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ
• Ενιαία, αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν, δίχρονη, υποχρεωτική Προσχολική Αγωγή για όλα τα παιδιά.
• Να μη συμπτυχθεί κανένα τμήμα και να μην χαθεί καμία οργανική θέση. Όχι στο «νηπιαγωγείο» της Ε.Ε., των επιχειρήσεων, της κινητικότητας εκπαιδευτικών-νηπίων.
• Να καταργηθούν όλες οι ρυθμίσεις που έχει πάρει το υπουργείο Παιδείας το 2016 και 2017 για την Π.Α.
• Γενναίο πρόγραμμα ανάπτυξης των δομών, για να γίνει επιτέλους πράξη η δίχρονη υ-ποχρεωτική Προσχολική Αγωγή για όλα τα παιδιά. Μαζικοί διορισμοί μόνιμων νηπιαγωγών και βοηθητικού προσωπικού και κατάργηση κάθε ελαστικής μορφής εργασίας (αναπλήρωση, ωρομισθία…).
• 15 παιδιά ανά τμήμα. 2 Νηπιαγωγοί στα 25 παιδιά.
• Ίδρυση όλων των αναγκαίων δομών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ειδικά νηπιαγωγεία, τμήματα ένταξης…) στελεχωμένα με μόνιμο προσωπικό και παράλληλη στήριξη σε όσα παιδιά έχουν ανάγκη από την αρχή της σχολικής χρονιάς με ένα παιδί ανά νηπιαγωγό. Όλα τα παιδιά με ειδικές ανάγκες να φοιτούν στο Δημόσιο Νηπιαγωγείο και στη δομή που το καθένα έχει ανάγκη. Οι οικογένειές τους να μην εξαναγκάζονται να τα κρατούν στο σπίτι ή να πέφτουν θύματα των ΜΚΟ.
• Η λειτουργία των ολοήμερων νηπιαγωγείων πρέπει να καλύπτει πρώτα και κύρια της ανάγκες του παιδιού, με πλήρη σίτιση όλων των παιδιών στο σχολείο, με μαγειρεία και τραπεζαρία, με διασφάλιση χώρων ξεκούρασης, με βοηθητικό προσωπικό (τραπεζοκόμο, καθαρίστρια, σχολικό νοσηλευτή…)
• Καμία νηπιαγωγός να μη συνδράμει να περάσει η αξιολόγηση και η αυτοαξιολόγηση. Καμία διαφοροποίηση νηπιαγωγείων, νηπιαγωγών και προνηπίων-νηπίων.
• Κατάργηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Τα κονδύλια του ΕΣΠΑ να αξιοποιηθούν για να στηρίξουν και να διευρύνουν τις μόνιμες δομές της Προσχολικής Αγωγής και όχι για την αποδόμησή της!
• Γενναία χρηματοδότηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό των σχολικών επιτροπών για τις λειτουργικές ανάγκες, για να πάψουν οι γονείς πλέον να επιφορτίζονται με «λίστες» και «υποχρεώσεις». Ούτε ένα ευρώ από την τσέπη των γονιών και των εκπαιδευτικών για τη λειτουργία των Νηπιαγωγείων.
ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ!
ΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ ΤΩΡΑ Η ΔΙΧΡΟΝΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ (ΝΗΠΙΑ & ΠΡΟΝΗΠΙΑ)
Θυμόμαστε πάντα τα λόγια του μεγάλου Σοβιετικού Παιδαγωγού Σουχομλίνσκι που μας βεβαιώνει ότι:
«η παιδική ηλικία, η σπουδαιότερη περίοδος της ανθρώπινης ζωής, δεν είναι προετοιμασία για τη μελλοντική ζωή, είναι πραγματική, φωτεινή, πρωτότυπη, ανεπανάληπτη ζωή. Και απ’ το πώς πέρασε την παιδική ηλικία, απ’ το ποιος το κρατούσε από το χέρι στα παιδικά χρόνια, από το τι μπήκε στο μυαλό και στην καρδιά του απ’ το περιβάλλον, απ’ αυτό εξαρτάται σε αποφασιστικό βαθμό, τι άνθρωπος θα γίνει το σημερινό παιδάκι».
Λιάκου Ντιάνα
Γ. Γραμματέας του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. “Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ”
