Με ψέματα και τρικ, η κυβέρνηση προσπαθεί να θολώσει τα νερά για το αντιασφαλιστικό νομοσχέδιο που ετοιμάζεται να καταθέσει στη Βουλή. Στόχος της είναι να εκτονώσει και να χειραγωγήσει τις λαϊκές αντιδράσεις. Ας δούμε ορισμένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί.
1. Υποστηρίζει η κυβέρνηση ότι «διασφαλίζεται η απόλυτη προστασία των κύριων συντάξεων»! Στην πραγματικότητα, δεν διασφαλίζονται ούτε οι παλιές ούτε βέβαια οι νέες κύριες συντάξεις.
Οι κύριες συντάξεις που θα βγαίνουν με το νέο σύστημα, θα υποβληθούν σε μεγάλες περικοπές σε σύγκριση με το ισχύον. Αυτό θα γίνει για δύο βασικούς λόγους: Στο νέο σύστημα, το ποσοστό αναπλήρωσης είναι μόλις 40,7% για 40 χρόνια ασφάλισης, αντί του 80% που είναι στο ισχύον σύστημα. Στην περίπτωση των 36 ετών ασφάλισης θα είναι 35,37%, αντί για 72% στο ισχύον, ενώ στα 27 έτη ασφάλισης το ποσοστό αναπλήρωσης θα είναι μόλις 22,7%, αντί για 54% με το ισχύον κ.λπ. Κατά συνέπεια, το ποσοστό αναπλήρωσης στο νέο σύστημα είναι μειωμένο τουλάχιστον στο μισό σε σχέση με το ισχύον σύστημα.
Επίσης, στο νέο σύστημα, ο συντάξιμος μισθός πάνω στον οποίο θα υπολογίζεται το ποσοστό αναπλήρωσης, είναι και αυτός μειωμένος, αφού θα παίρνονται υπόψη οι μισθοί όλου του εργάσιμου βίου και όχι οι μισθοί της τελευταίας πενταετίας ή διετίας, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία δίνουν υψηλότερο τελικό συντάξιμο μισθό. Αυτό γίνεται ακόμα πιο επιβαρυντικό για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο, αφού στο συντάξιμο μισθό θα συνυπολογιστούν οι μισθοί από την πρώτη στιγμή που εργάστηκαν, οι οποίοι υπολείπονται κατά πολύ των τελευταίων μισθών ενός δημοσίου υπαλλήλου.
Αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, ο συντάξιμος μισθός των τελευταίων ετών είναι κατά τεκμήριο υψηλότερος των πρώτων ετών του εργάσιμου βίου, αφού σ’ αυτόν προστίθενται οι πολυετίες ή το επίδομα γάμου, τέκνων κ.λπ. Κατά συνέπεια, όταν ο συντάξιμος μισθός υπολογιστεί στο σύνολο του εργάσιμου βίου, το ποσό που θα προκύψει, θα είναι κατά πολύ μικρότερο από το ποσό των τελευταίων ετών. Γι’ αυτό ειδικοί της Κοινωνικής Ασφάλισης εκτιμούν ότι ο συντάξιμος μισθός στο νέο σύστημα θα είναι μικρότερος τουλάχιστον κατά 25%, σε σύγκριση με τον τρόπο υπολογισμού τους μέχρι σήμερα.
2. Η κυβέρνηση πανηγυρίζει ότι εξασφάλισε «εθνική» σύνταξη ύψους 384 ευρώ. Κατ’ αρχήν, οι απώλειες που θα επέλθουν στο ποσό της κύριας σύνταξης από το νέο τρόπο υπολογισμού τους, είναι τόσο μεγάλες που δεν μπορούν να καλυφθούν ούτε από το ποσό της λεγόμενης «εθνικής» σύνταξης των 384 ευρώ, που προβλέπεται στο νέο σύστημα. Οσο, μάλιστα, μεγαλύτερες είναι οι αποδοχές ενός εργαζόμενου και όσο περισσότερα χρόνια ασφάλισης έχει, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι απώλειες με το νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξής του.
Ακόμα όμως και τα 384 ευρώ που λέει η κυβέρνηση, δεν θα δίνονται μετά από 15 χρόνια ασφάλισης (4.500 ένσημα), που είναι το σημερινό κατώτερο όριο για την κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, αλλά μετά από 20 χρόνια (6.000 ένσημα). Για κάθε έτος από τα 19 έως και τα 15, η «εθνική» σύνταξη θα μειώνεται κατά 2% και έτσι διαμορφώνεται στη 15ετία στα 346 ευρώ. Αυτή είναι η μία πλευρά. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι με αυτήν την κλιμάκωση, η κυβέρνηση καταργεί επί της ουσίας τη 15ετία και την αυξάνει σε 20ετία, για την κατοχύρωση πλήρους συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Ας πάρουμε τώρα την περίπτωση της 15ετίας με «εθνική» σύνταξη 346 ευρώ. Προσθέτοντας το «ανταποδοτικό» κομμάτι που θα προέρχεται από τις εισφορές, με συντελεστή αναπλήρωσης μόλις 11,55% – όπως προβλέπεται στην κυβερνητική πρόταση – και συντάξιμο μισθό στα 800 ευρώ, το συνολικό ποσό της σύνταξης δεν ξεπερνά τα 440 ευρώ. Θα υπολείπεται, δηλαδή, κατά 10% περίπου ακόμα και από τα 486 ευρώ που λάμβαναν οι συνταξιούχοι (π.χ. ΙΚΑ) ως κατώτερο όριο στο ισχύον σύστημα!
3. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι θα προστατέψει και τις επικουρικές συντάξεις και οι όποιες τελικά μειώσεις γίνουν, θα αφορούν έναν περιορισμένο αριθμό συνταξιούχων (10%). «Καμιά επικουρική σύνταξη με μεσαία ή μικρά εισοδήματα δεν πρόκειται να μειωθεί», είπε ο υπουργός Εργασίας.
Καταρχάς, αυτή η διατύπωση συνιστά ευθεία ομολογία ότι και οι επικουρικές συντάξεις που αποδίδονται σήμερα θα μειωθούν. Μάλιστα, από τα λεγόμενα του υπουργού προκύπτει ότι αυτή η μείωση θα γίνει σε σύνδεση με το συνολικό εισόδημα του συνταξιούχου από κύριες και επικουρικές. Ο υπουργός αρνήθηκε στην τελευταία συνέντευξη Τύπου να ορίσει από ποιο ύψος εισοδήματος και πάνω θα γίνουν οι περικοπές, όμως παλιότερα είχε κάνει λόγο για εισοδήματα από συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ.
Στην περίπτωση, επομένως, που αυτό το ποσό αφορά μεικτές αποδοχές, δηλαδή περιέχει μέσα τις εισφορές του συνταξιούχου για τον κλάδο Υγείας (6% για την κύρια και 6% για την επικουρική), καθώς και το φόρο που αναλογεί, τότε γίνεται φανερό ότι οι μειώσεις θα αφορούν καθαρά ποσά συντάξεων (αθροιστικά) γύρω στα 1.100 ευρώ και πάνω. Αρα, θα αφορούν πολύ μεγαλύτερο αριθμό συνταξιούχων και κυρίως συνταξιούχους που έχουν ήδη δεχτεί μεγάλες μειώσεις, από τις αλλεπάλληλες περικοπές μετά το 2011.
Ειδικά στις επικουρικές, υπάρχουν συνταξιούχοι στους οποίους οι μειώσεις έχουν φτάσει μέχρι και 40% στα αρχικά ποσά που τους αποδόθηκαν, στη βάση των εισφορών τους προς τα Ταμεία και που τώρα θα κληθούν ξανά να πληρώσουν. Αλλωστε, για το συνταξιούχο καμία σημασία δεν έχει αν οι μειώσεις αφορούν μόνο στις επικουρικές, αφού έτσι κι αλλιώς το συνολικό τους εισόδημα είναι αυτό που θα περικοπεί εκ νέου.
Το γεγονός, όμως, ότι τις νέες μειώσεις η κυβέρνηση τις επικεντρώνει στις επικουρικές, δείχνει πως είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει τη «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος» για το ΕΤΕΑ που υπέγραψε με το 3ο μνημόνιο, παρά τους ισχυρισμούς της. Και κυρίως προεξοφλεί ότι τις νέες περικοπές θα ακολουθήσουν και άλλες τα επόμενα χρόνια, προκειμένου να τηρηθούν οι δεσμεύσεις αυτές.
Οπως και στις περιπτώσεις των κύριων συντάξεων, μειώσεις θα επιβληθούν στις επικουρικές και των νέων συνταξιούχων. Ειδικοί της Ασφάλισης εκτιμούν αυτές τις μειώσεις από 5% έως και 12%, πέραν των προηγούμενων μειώσεων που θα ενσωματωθούν στα ποσά που θα τους αποδοθούν τελικά.
Μάλιστα, σε σύγκριση με τους ήδη συνταξιούχους, οι νέοι συνταξιούχοι θα υποστούν πρόσθετες μειώσεις, καθώς τα ποσοστά αναπλήρωσης στην επικούρηση, από 20%, 25% ακόμα και 30% για την περίπτωση της 35ετίας, ανάλογα με το επικουρικό ταμείο και το ύψος των εισφορών που είχαν πληρώσει, με το νέο νόμο δεν θα ξεπερνούν το 18% επί των συντάξιμων αποδοχών και μάλιστα στην περίπτωση των 40 χρόνων ασφάλισης (0,45% για κάθε έτος ασφάλισης).
Επιπλέον, για τις νέες γενιές ασφαλισμένων, που θα συνταξιοδοτηθούν μετά από κάποια χρόνια, στην πρόταση της κυβέρνησης για την επικούρηση και ειδικά για το τμήμα του χρόνου ασφάλισης μετά την 1/1/2015, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για το ύψος της επικουρικής. Πλέον, το τμήμα αυτό της σύνταξης θα υπολογίζεται με βάση τις ατομικές μερίδες, τα δημογραφικά δεδομένα, το ύψος των υποχρεώσεων του Ταμείου κ.λπ.
Ετσι, είτε μέσω των περικοπών (παλιών και νέων) είτε μέσα από το νέο καθεστώς του ΕΤΕΑ, οδηγούμαστε από τη δραστική συρρίκνωση στην εξάλειψη των επικουρικών συντάξεων, εξέλιξη που ανοίγει το δρόμο για τη δημιουργία Επαγγελματικών Ταμείων (μορφή ιδιωτικής ασφάλισης), για την οποία κόπτονται οι μονοπωλιακοί όμιλοι του κλάδου και σιγοντάρει η κυβέρνηση.
4. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι προστατεύει τους χαμηλοσυνταξιούχους και αντικρούει τις κατηγορίες ότι καταργεί το ΕΚΑΣ.
Η αλήθεια είναι ότι η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ συμπληρώνει το χορό των περικοπών και αφορά εκατοντάδες χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχους. Η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ αρχίζει από φέτος, με θύματα τους πρώτους 60.000 δικαιούχους του, που λάμβαναν το ποσό των 30 ευρώ το μήνα, χωρίς να αποκλείεται να επεκταθεί και σε άλλες κατηγορίες. Σε κάθε περίπτωση, μέχρι το τέλος του 2019, το ΕΚΑΣ θα πάψει να υφίσταται, ρίχνοντας τους δικαιούχους του κάτω από τα όρια της φτώχειας.
***
Στις παραπάνω μειώσεις, η κυβέρνηση προσθέτει αυτές που σχεδιάζει σε 60.000 περίπου δικαιούχους εφάπαξ, οι οποίοι βρίσκονται στην αναμονή από το 2013. Οι μειώσεις μεσοσταθμικά υπολογίζονται τουλάχιστον στο 10%, που σημαίνει ότι σε συγκεκριμένες ομάδες θα είναι ακόμα μεγαλύτερες. Εννοείται ότι αυτές οι μειώσεις αφορούν και τους νέους συνταξιούχους. Επειδή, μάλιστα, σύμφωνα με το σχέδιο της κυβέρνησης, τα Ταμεία και οι κλάδοι Πρόνοιας που δίνουν τα εφάπαξ, θα ενταχθούν στο ΕΤΕΑ, αναμένεται και αυτά να έχουν την τύχη των επικουρικών και η διαδικασία συρρίκνωσής τους τα επόμενα χρόνια να είναι χωρίς τέλος.
Περικοπές θα επιβληθούν, επίσης, σε νυν και νέους συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους που λαμβάνουν μερίσματα, με το ύψος τους να ξεπερνά το 30%!
Μετά απ’ όλα αυτά, ο ισχυρισμός του υπουργού Εργασίας ότι δεν θα γίνουν περικοπές, μόνο ως πρόκληση μπορεί να εκληφθεί από ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Η πρόκληση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη όταν ο ίδιος δηλώνει ότι η συνολική δαπάνη για τις συντάξεις θα μειωθεί κατά 1,8 δισ. ευρώ φέτος και επιπλέον 900 εκατομμύρια ευρώ τη διετία 2017-2018.
Ο ισχυρισμός αυτός, ότι δεν μειώνονται οι συντάξεις αλλά μειώνεται η συνταξιοδοτική δαπάνη, τη στιγμή μάλιστα που θα υπάρχει και μια σχετική αύξηση των συνταξιούχων, δεν είναι σύμπτωμα μιας παράλογης πολιτικής. Είναι η έκφραση μιας αντεργατικής πολιτικής, που για να περάσει, δεν διστάζει να φτάσει την προπαγάνδα της και τα επικοινωνιακά κόλπα μέχρι τον παραλογισμό!
Aναδημοσίευση από την εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (17/4/2016)
Γιάννης Ζαχαρόπουλος
